چگونه و چه زمانی روغن گیربکس خودروی خود را عوض کنیم؟ - مجله مهاجر

تشخیص رنگ شدگی خودرو خرید خودرو های کارکرده یا دست دوم به یکی از رخداد های مرسوم در بازار خودرو ایران تبدیل شده است.

تمامی خودرو های درون سوز به انبوهی از روانکار ها مجهز هستند که از جمله آن ها می توان به روغن موتور، روغن گیربکس (واسکازین)، ضد یخ و آب اشاره کرد. وظیفه تمامی این روانکارها، مرطوب نگه داشتن سطوح داخلی پیشرانه و قطعات آن است تا از سایش و فرسایش جلوگیری کنند.

تمامی روانکار ها در فواصل زمانی منظم به تعویض نیاز خواهند داشت و در این مقاله فرآیند تعویض روغن گیربکس را برای شما شرح می دهیم.

چرا باید روغن گیربکس را تعویض کنیم؟

ممکن است در ابتدا این پرسش برای شما پیش آید که چرا باید روغن گیربکس را عوض کنیم؟ در پاسخ باید گفت که روغن گیربکس نیز همچون روغن موتور عمر مفید دارد و پس از پایان عمر مفید، بایستی نسبت به تعویض آن اقدام کرد. البته دوام روغن گیربکس بالاتر است و فاصله زمانی تعویض آن نیز بیشتر از فاصله زمانی تعویض روغن گیربکس خواهد بود.

روغن گیربکس نیز همچون روغن موتور یک ساختار شیمیایی دارد که با گذشت زمان و جذب حرارت و آلودگی، این ساختار از بین می رود. علاوه برآن میزانی از روغن همواره در معرض تبخیر قرار گرفته است و به مرور حجم روغن موجود در گیربکس کاهش می یابد.

در دفترچه راهنمای خودروها، زمان لازم برای تعویض روغن گیربکس اعلام شده است و توصیه می کنیم تا پیش از فرا رسیدن موعد آن، نسبت به تعویض روغن گیربکس اقدام کنید.

تعویض روغن گیربکس برای هر دو نوع جعبه دنده یعنی دستی و اتوماتیک لازم است. خودرو های مجهز به گیربکس اتوماتیک نیاز به مراقبت بیشتری دارند و فاصله تعویض واسکازین آن ها کمتر است. خودرو های مجهز به گیربکس دنده ای حساسیت کمتری نسبت به تعویض واسکازین دارند، اما لازم است تا سطح روغن گیربکس آن ها در حد مطلوب حفظ شود تا چرخ دنده های داخلی گیربکس به یکدیگر نچسبند.

کارشناسان و خبرگان حوزه خودرو توصیه می کنند که به ازای هر 50 هزار کیلومتر پیمایش، روغن گیربکس خودرو را تعویض کنید. با این حال تعویض روغن گیربکس برای افرادی که از اتومبیل خود استفاده بیشتری دارند (همچون رانندگان تاکسی، آژانس و مسافربر های شخصی) نیاز است تا هر 25 هزار کیلومتر نسبت به تعویض روغن گیربکس اقدام کنند.

تعویض روغن گیربکس چه تاثیری روی عملکرد خودرو دارد؟

بیشتر اتومبیل های موجود در ایران به جعبه دنده دستی مجهز هستند. از آن جایی که تعویض دنده ها در این گیربکس از طریق راننده صورت می گیرد، وی به خوبی متوجه خشک بودن یا سفت بودن دنده ها خواهد شد. اگر چنین نشانه ای در گیربکس بروز پیدا کرد، لازم است تا نسبت به بازبینی روغن گیربکس اقدام کنید.

تعویض روغن گیربکس سبب خواهد شد تا چرخ دنده های جعبه دنده به خوبی بچرخند و مسئله ای برای سوار شدن روی یکدیگر نداشته باشند. روانکاری بهتر قطعات، عمر مفید آن ها را نیز افزایش می دهد. کاهش سطح واسکازین در گیربکس سبب می شود تا قطعات متحرک بر اثر افزایش حرارت به یکدیگر بچسند و دچار سوختگی شوند.

بدیهی است که روانکاری بهتر قطعات داخلی گیربکس، موجب کاهش سطح حرارت آن ها نیز خواهد شد. حرارت کمتر گیربکس به معنای کارکرد بهتر آن است و البته هرچه قطعات جعبه دنده بهتر کار کنند، سر و صدای آن ها نیز کاهش خواهد یافت.

چه زمانی موعد تعویض واسکازین فرا می رسد؟

همان گونه که در قسمت های قبل اشاره کردیم، موعد تعویض روغن گیربکس هر اتومبیل در دفترچه راهنمای آن ذکر شده است. با این حال تعویض واسکازین به نوع استفاده از خودرو بستگی دارد. برای مثال افرادی که به طور روزمره از خودرو استفاده می کنند، نیاز به تعویض واسکازین در فواصل زمانی کوتاه تری خواهند داشت. علاوه بر دفترچه راهنمای خودرو، معمولا روی قوطی واسکازین نیز زمان تعویض آن اعلام شده است.

با این حال نشانه هایی وجود دارد که زمان تعویض واسکازین را به اطلاع شما می رساند. تعویض سخت دنده ها، در رفتن دنده ها و سر و صدای زیاد گیربکس نشانه هایی از شرایط نامطلوب جعبه دنده هستند. ممکن است این ایرادات با اضافه کردن میزانی واسکازین حل شود، اما توصیه می کنیم سطح و کیفیت روغن گیربکس را در فواصل زمانی مختلف چک کنید.

برای چک کردن سطح روغن گیربکس نیز راه های مختلفی وجود دارد. برخی خودرو ها به گیج نشان دهنده شرایط واسکازین مجهز هستند؛ بنابراین همچون روغن موتور، می توانید سطح و میزان کیفیت روغن گیربکس را نیز مورد سنجش قرار دهید. در خودرو های ساده تر، این گیج وجود ندارد و از این رو برای سنجش کیفیت و سطح روغن گیربکس، بایستی از یک مکانیک خبره کمک بخواهید.

زمان تعویض واسکازین در گیربکس های دستی بین 48000 تا 80000 کیلومتر خواهد بود، در حالی که گیربکس های اتوماتیک در فاصله 96000 تا 160000 کیلومتر به تعویض روغن گیربکس نیاز خواهند داشت. همچنین توصیه می شود تا فیلتر روغن گیربکس را نیز به همراه واسکازین تعویض کنید.

یک راه خوب برای سنجش میزان کیفیت روغن گیربکس، مشاهده و بررسی رنگ آن است. روغن گیربکس نو معمولا شفاف است و با گذر زمان و جذب رسوبات، رنگ آن تیره می شود. همچنین اگر روغن گیربکس اکسید شود، بوی سوختگی از خود متصاعد می کند. هنگامی که روغن گیربکس به رنگ قهوه ای تیره، سیاه یا صورتی روشن در می آید، زمان تعویض آن فرا رسیده است.

چگونه روغن گیربکس عوض کنیم؟

تعویض واسکازین کاری نیست که در گاراژ شخصی قابل انجام باشد و بهتر است تا برای انجام این کار از یک مکانیک خبره کمک بخواهید. با این حال روند تعویض روغن گیربکس در تمامی شرایط یکسان است.

نخست بایستی سوراخ تخلیه روغن گیربکس را پیدا کنید که معمولا در لایه های زیرین مجموعه قوای فنی قرار گرفته است. سطل یا ظرفی را زیر آن قرار دهید تا روغن گیربکس سوخته در آن بریزد. خالی شدن این سطل مدتی به طول می انجامد، چرا که حجم روغن موجود در گیربکس خودرو های ایرانی بین 2 الی 3 لیتر خواهد بود.

واشر و فیلتر گیربکس را بررسی کرده و آن ها را تمیز کنید. در صورتی که این واشر و فیلتر بیش از حد فرسوده شده اند، بایستی تعویض شوند. آن ها را پس از تخلیه کامل روغن گیربکس سوخته در جای خود ببندید.

دریچه بالای مخزن گیربکس را پیدا کنید و با استفاده از یک نازل مناسب، روغن گیربکس نو را درون آن بریزید. واسکازین مناسب هر گیربکس در دفترچه راهنمای خودرو ذکر شده است و علاوه برآن می توانید از مشاوره تعمیرکاران خبره برای خرید آن استفاده کنید.

بیشتر خودرو های داخلی همچون محصولات خانواده پژو 206، پژو 405، سمند، پژو 207 و رانا به روغن گیربکس 75W80 نیاز دارند. با این حال گرید روغن و درجه استاندارد آن با توجه به هر جعبه دنده فرق دارد.

پس از پر کردن مخزن گیربکس به میزان کافی، اجازه دهید تا روغن درون مخزن ته نشین شود. سپس موتور را روشن کنید تا روغن به جریان افتد. سطح روغن گیربکس را مجدد چک کنید. سپس مدتی را با خودرو حرکت کنید تا قطعات جعبه دنده با روغن نو آمیخته شوند.

کلام آخر

تعویض روغن گیربکس یکی از فرآیند های حیاتی برای هر خودرو است. در واقع شالوده اصلی قوای فنی هر اتومبیل را موتور و گیربکس تشکیل می دهند و به همین دلیل بایستی نسبت به سلامت جعبه دنده حساس باشید.

عدم تعویض به موقع روغن گیربکس مسائل بسکمک را برای اتومبیل شما به همراه خواهد داشت، به ویژه اگر خودرو شما به جعبه دنده اتوماتیک مجهز باشد. گیربکس های اتوماتیک حرارت و فشار بیشتری نسبت به جعبه دنده های دستی تحمل می کنند و از این رو میزان تبخیر روغن در آن ها بیشتر است.

آسیب دیدن قطعات داخلی گیربکس، افزایش بیش از حد دور موتور، تعویض دنده های سخت، لرزیدن خودرو و انتشار صدا های ناهنجار و در آخر داغ شدن بیش از حد گیربکس بخشی از پیامد های عدم تعویض به موقع واسکازین هستند. اگر مدت زمانی را در ترافیک سپری کرده اید و احساس می کنید اتومبیل شما بوی سوختگی می دهد، احتمالا با مسائلی در ناحیه گیربکس و واسکازین روبرو هستید.

چگونه روغن گیربکس خودروی خود را عوض کنیم؟

باید یادآوری کنیم که تعویض واسکازین یک فرآیند تخصصی است و بایستی از طریق یک تعمیرکار ماهر انجام شود. اینکه چه میزان واسکازین، با چه کیفیتی و چگونه در گیربکس ریخته شود به تخصص و دانش نیاز دارد. از این رو اکیدا توصیه می کنیم که برای تعویض روغن گیربکس از مشاوره و همکاری تعمیرکاران خبره کمک بخواهید. به یاد داشته باشید که تعویض زودهنگام روغن گیربکس، شما را از دردسر های بسکمک در امان نگه خواهد داشت.

منبع: دیجیاتو